Kategori: Hematoloji

Kemik iliği, içinde kan yapıcı kök hücrelerin bulunduğu süngersi bir dokudur. Kemik iliğini oluşturan bu kök hücreler, gerektiğinde kan hücrelerini de yaratmaktadır. Kan hücreleri olan alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler hayati işleve sahiptir. Bu kan hücerelerinde oluşacak her tür bozukluk, bireyin sağlığını ve yaşamını tehdit eder. Bu durumda kemik iliği ya da kök hücre nakli hastanın sağlığına yeniden kavuşması için oldukça etkili sonuçlar veren bir tedavi olarak gündeme gelmektedir. Kemik iliği nakli hangi durumlarda yapılır; kemik iliği nakli neden tercih edilir soruları, günümüz tıp dünyası için önemli konular arasındadır.

Kemik iliğinin sağlıklı düzeyde kan hücre üretemediği durumlar, bireyin sağlığını ve yaşam konforunu olumsuz derecede etkilemektedir. Bu durumlarda ilik nakli söz konusu olmaktadır.

Kemik iliği neden tercih edilir?

Kemik iliği naklini zorunlu kılan neden, hastanın kemik iliğinin fonksiyonlarını yitirmesidir. Kemik iliği, bireyin sağlıklı olarak yaşamını sürdürebileceği çalışma düzenini kaybetmiştir. Kemik iliği naklini gerekli kılan nedenler arasında en başta kanser tedavisi ve kronik enfeksiyonlar gelir. Kemik iliği nakli ile bedende bireyin yaşamını sağlıklı olarak sürdürmesine yardımcı olacak biçimde trombosil, alyuvar ya da akyuvar yapılması sağlanır.

Tıp dünyasında gelişmelere bağlı olarak birçok hastalığın tedavisinde başarılı sonuçlar dopuran kemik iliği nakli, yaygınlaşmaktadır. Kemik ilişi nakli hangi durumlarda yapılır, sorusu akla gelebilir. Kemik iliği naklini gerekli kılan hastalıklar:

• Akut ve kronik lösemi,
• Bağışıklık hastalıkları,
• Polisitemi vera,
• Doğuştan gelen metabolizma hastalıkları,
• Nöroblastom
• Hodgkin lenfoma
• Aplastik anemi
• POEMS sendromu
• Adrenolökodistrofi
• Aşırı kansızlık

Kemik iliği nakli nedir? Kemik iliği nakli nasıl gerçekleştirilir?

Kemik iliği nakli, donör ya da sağlıklı vericiden alınan kemik iliğinin hastaya verilmesi işlemidir. Nakil, damar yolu ile gerçekleştirilmektedir. İşlem öncesinde sağlıklı bireyden belden uyuşturma ile ve iğneler yoluyla kemik iliği alınır. Kemik iliği alıcıya, damar yoluyla nakledilmektedir. Nakilde amaç, hasarlı kök hücrelerinin sağlıklı hücrelerle değiştirilmesidir.

Kemik iliği nakli iki şekilde söz konusu olmaktadır. Otolog nakilde hastaya, kendi kemik iliğinin nakli söz konusudur. Allojeneik kemik iliği naklinde kemik iliği bir başka donörden alınmaktadır. Nakil öncesinde hasta kemoterapi görmekte, bazı hastalıklarda kemoterapiye ek olarak radyoterapi almaktadır. Şartlandırma rejimi olarak bilinen bu aşamada bağışıklık sistemi baskılanmaya, kanserli hücreler yok edilmeye, kemik iliği yeni kök hücreler için hazırlanmaya çalışılır.

Kemik iliği nakli ağrısız bir işlemdir ve hasta uyutulmaz. Steril ortamlarda, özel koşullarda gerçekleştirilir. Kemik iliği naklini izleyen 1 yıl kontrollerin sürdürülmesi, yakın tıbbi desteğin devamı gereklidir. Hasta, nakilden sonra belirli bir dönem yaşam tarzına, beslenme düzenine çok dikkat etmelidir.

Onkolog kök hücre nakli, plazma hücre bozuklukları, miyelom, non-Hodgkin lenfoma başta olmak üzere bazı bozuklukların tedavisinde kullanılır. İlik nakli daha geniş biçimde allojenik kök hücre nakli olarak çok sayıda hastalığın tedavisinde kullanılır.