Skolyoz

Omurganın sağ ya da sol tarafa doğru eğrilmesi ile karakterize olan skolyoz, günümüzde yaygın olarak görülen ortopedik bir problemdir. Hareket kabiliyetinin kısıtlanması ve hastalığın çeşitli semptomları nedeniyle kişiler günlük hayatlarında sıkıntı yaşayabilmektedir. Eğrilik derecesi değişen hastalığın tedavisi de bu dereceye ve belirtilere göre planlanmaktadır. Kendiliğinden düzelme ihtimali çok düşük olan omurga eğriliği fizik tedavi, skolyoz egzersizleri ve cerrahi müdahaleler sayesinde tedavi edilebilmektedir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?

Omurganın bel ve göğüs bölgelerinde görülen biçim bozuklukları ve yana eğrilikler skolyoz nedir sorusunun cevabıdır. Ortopedik bir rahatsızlık olan omurga eğriliği tek başına ortaya çıkabileceği gibi kifos ya da kamburlukla birlikte de görülebilmektedir. Skolyoz nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte serebral palsi gibi rahatsızlıklar nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte doğumsal ya da sonradan olabilen skolyoza vitamin eksiklikleri, diyabet, omurga yaralanmaları, enfeksiyonlar ve kalıtsal faktörler de neden olabilmektedir.

Skolyoz Hastalığı Belirtileri

Erken dönemde çok fazla belli olmayan skolyoz belirtisi ilerleyen dönemlerde farklı sağlık problemlerine de neden olabilmektedir. Sırt ağrıları, en yaygın görülen belirti olduğu için hastalar genellikle skolyoz ağrısı nasıl olur şeklinde araştırma yapmaktadır. Skolyozun şiddetine ve türüne göre vakadan vakaya değişen skolyoz belirtileri şunlardır:

Skolyoz Tanısının Konulması

Erken dönemde teşhis edilen skolyoz hastalığı tedavinin çok daha olumlu sonuçlar vermesini sağlamaktadır. Bunun için, özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda okul taramaları sayesinde cerrahi operasyona gerek kalmadan skolyoza müdahale şansı doğmaktadır.

Yetişkinlerde ise skolyoz tanısı için fiziksel muayene gereklidir. Muayene sırasında eğriliği görebilmek amacıyla hastalardan öne doğru eğilmeleri istenmektedir. Aynı zamanda, hastalar ayakta dururken de eğrilik gözle görülmektedir.

Skolyoz tanısında muayene bulgularının yanı sıra görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır. Hastaların öne, yana ya da arkaya eğilerek çektirdiği skolyoz röntgen sonuçlarına göre derece de belirlenmektedir. Röntgenle birlikte manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT) de teşhiste kullanılmaktadır. Bacak ve sırt bölgelerinde ağrı ve bağırsak problemleri gibi belirtiler gösteren hastalarda genellikle MR’dan yararlanılmaktadır. Bununla birlikte, 40 dereceden yüksek eğriliklerin olduğu skolyozda kemik ve omurgayı daha iyi görebilmek için bilgisayarlı tomografi istenmektedir.

Skolyoz Dereceleri

Omurga eğrilikleri derece olarak ölçülmektedir. Rahatsızlığın skolyoz olarak adlandırılması içinse eğriliğin 10 derece ve üzerinde olması gerekmektedir. 10 derece skolyoz ve altındaki eğrilikler skolyoz değil spinal asimetridir.

Skolyoz dereceleri hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Hafif skolyoz 20 dereceden daha az olan eğriliklerdir. 20 derece skolyoz görüntüsü genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmadığını anlatmaktadır. Bununla birlikte eğrilikte artış olup olmadığının anlaşılması için hastaların düzenli kontrole gitmesi gerekmektedir.

20 ve 40 derece arasındaki eğrilikler ise orta düzeyde skolyoz olarak adlandırılmaktadır. Çoğunlukla 10-15 yaş arasında teşhis edilen 20 ya da 30 derece skolyoz görüntüsü korse ve fizik tedaviyle iyileştirilmektedir.

Şiddetli skolyozda ise eğrilik 40 derecenin üzerindedir. 40 derece skolyoz görüntüsü ve üzerindeki eğrilikler şiddetli belirtiler gösterdiği için çoğu hasta cerrahi operasyonla tedavi edilmektedir.

Skolyoz Derecesi Nasıl Hesaplanır?

Skolyoz derecelendirilmesi görüntüleme yöntemleriyle yapılmaktadır. Bilgisayarlı tomografi, radyografi ve MRG derece hesaplamalarında kullanılan yöntemlerdir.

Skolyoz İlerlemesi Ne Zaman Durur?

Omurga eğriliği bulunan çoğu kişi skolyoz ilerler mi şeklinde araştırma yapmaktadır. Skolyoz, önlenemeyen bir rahatsızlık olsa da hastalığın ilerlemesi çeşitli tedavi yöntemleri ve yaşla birlikte durdurulabilmektedir. Skolyoz kaç yaşına kadar ilerler de merak edilen noktalardan biridir. Genel olarak küçük yaşlarda ortaya çıkan ve ergenlik bitene kadar ilerleyen skolyoz yetişkinlikte ya tamamen durmakta ya da çok yavaşlamaktadır.

Skolyoz Tedavisi

Skolyoz tedavisi; hastaların yaşı, eğriliğin derecesi ve yeri, yetişkinlerde ağrıların şiddeti, fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleri bulguları, eğrilik derecesinde zaman içinde görülen artış gibi nedenler göz önünde bulundurularak ve kişiselleştirilerek planlanmaktadır. Skolyoz röntgeni ve muayane sayesinde konan erken tanı, skolyoz tedavisinin başarısını oldukça artırmaktadır.

Skolyozun tedavisinde gözlem, korse tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi operasyon uygulanmaktadır. Tedavinin ilk seçeneği olan gözlem genellikle 20 derecenin altındaki eğriliklerde uygulanmakta ve zaman içinde eğriliğin ne kadar arttığını göstermektedir.

Skolyoz fizik tedavi uygulamaları ve cerrahi operasyon özellikle yetişkinler ve daha şiddetli vakalar için uygundur. Bununla birlikte hem çocuklarda hem de yetişkinlerde skolyoz tedavisi için en son olarak cerrahi operasyonlara başvurulmaktadır.

Skolyoz İçin Hangi Doktora ve Bölüme Gidilir?

Skolyozun teşhisi ve tedavisi için Ortopedi bölümüne başvurmak gerekmektedir.

Skolyoz Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi skolyoz da tedavi edilmediği takdirde farklı sağlık sorunlarını ortaya çıkarabilmektedir. Özellikle eğriliğin kontrol altına alınmadığı ve ilerlemeye devam ettiği durumlarda göğüs kafesi daralmakta ve hastalar nefes almada zorluk çekmektedir. Gelişme çağındaki çocuklarda nefes darlığı gibi sorunların ortaya çıkmaması için uygun tedavi şarttır.

Bununla birlikte hafif seviyedeki skolyozda ise ciddi bir sağlık problemi görülmediği takdirde tedaviye gerek duyulmamaktadır. Hastalar, yalnızca omurga eğriliğinin ilerleyip ilerlemediğini anlayabilmek için belli aralıklarla kontrole gitmektedir.

Skolyoz Ameliyatı

Cerrahi olmayan yöntemlerle eğriliğin ilerlemesinin durdurulamaması ve semptomların devam etmesi durumunda skolyoz ameliyatı yapılmaktadır. Bu nedenle, ileri düzeyde omurga eğriliği bulunanlar skolyoz ameliyatı nedir araştırması yapmaktadır. Şiddetli ağrılar, bağırsak fonksiyonlarında görülen problemler ve kaslardaki güç kayıpları gibi semptomlardan şikayetçi olanlar için ameliyat doğru tedavi yöntemidir.

Gelişimini tamamlayan yetişkinlerde genellikle omurgayı sabitleyici operasyonlar uygulanmaktadır. Spinal füzyon; hastaların vücutlarının bir bölgesinden alınan kemiklerin yanı sıra metal çubuklar, teller ve vidaların omurga eğriliğini düzeltmek amacıyla kullanılması işlemidir.

Özellikle 10 yaşın altındaki küçük çocuklarda ise füzyon ameliyatı tavsiye edilmemektedir. Bu çocuklarda eğriliğin durdurulması için özel olarak üretilen çubuklar kullanılmaktadır. Akciğer gelişimini olumsuz yönde etkilemeyen bu ameliyat çocuklar büyüdükçe tekrarlanmakta ve çubuklar uzatılmaktadır.

Skolyoz ameliyatı sonrası iyileşme süreci ise diğer operasyonlara göre daha uzun sürmektedir. İlk 1 hafta gözetim altında tutulan hastalar 1 ay içinde günlük hayatına dönebilmekte, 3. aydan itibaren ise spor aktivitelerinde bulunabilmektedir.

Skolyoz Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Ortopedi cerrahisinin uzun süren ve zorlu ameliyatlarından biri olan skolyoz ameliyatı ortalama 3-4 saat sürmektedir.

Skolyoz Ameliyatı Riskleri var mı?

Her ameliyat gibi skolyoz ameliyatının da bazı riskleri bulunmaktadır. Skolyoz ameliyatının riskleri arasında kanama, pıhtı oluşumu, yara bölgelerinde enfeksiyon, protezlerin tam olarak yerleştirilememesi, omurga sinirlerinin hasar görmesi bulunmaktadır. Bacaklarda felç ve uyuşukluk ve bağırsak fonksiyonlarında probleme neden olan sinir hasarları nadir görülen risklerden biridir. Yara enfeksiyonları ise antibiyotik kullanımıyla iyileştirilmektedir. Metal çubukların ya da vidaların düzgün yerleştirilmemesi durumunda ise hastalar genellikle yeniden ameliyat olmaktadır.

İnsan omurgasına yandan bakıldığında tam düz değildir. Boyun ve bel bölgesinde hafif çukurluk (lordoz) ve sırt bölgesinde hafif kamburluk (kifoz) vardır. Arkadan bakıldığında ise tam düz olmalıdır. Skolyoz (Omurga eğriliği) omurganın, sağ ya da sol yana doğru eğrilmesi anlamına gelmektedir.